ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γ. ΣΠΥΡΟΥ

Στη μνήμη του Παναγιώτη Γ. Σπύρου

(Τεχνολόγου Εκπαιδευτικού - Καλλιτέχνη, Τραγουδιστή)

12 Σεπτεμβρίου 1943 - 5 Ιανουαρίου 2022

Το δημιουργικό έργο του καθηγητή Παναγιώτη Γ. Σπύρου αποτελείται από χειρόγραφα κείμενα, άρθρα, ζωγραφική, τραγούδια, μελέτες. Η ανάρτησή του υλοποιήθηκε μετά από την επιθυμία όσων τον γνώρισαν και τον έζησαν, να έχουν από εκείνον ως ενθύμιο, σημεία του λόγου του και του καλλιτεχνικού πνεύματός του, όπως όταν τον βίωναν, με τις αναμνήσεις να είναι ισχυρές και ποικίλες. Την συγκέντρωση και επιλογή του υλικού επιμελήθηκε η οικογένειά του. Η σύζυγός του Γεωργία Σπύρου, συνοδοιπόρος της ζωής του για σαρανταπέντε χρόνια και τα τρία παιδιά του, Γιώργος, Σταυρούλα, Βασιλική.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γ. ΣΠΥΡΟΥ
(12 Σεπτεμβρίου 1943 - 5 Ιανουαρίου 2022)

Το δημιουργικό έργο του καθηγητή Παναγιώτη Γ. Σπύρου αποτελείται από χειρόγραφα κείμενα, άρθρα, ζωγραφική, τραγούδια. Η ανάρτησή του υλοποιήθηκε μετά από την επιθυμία όσων τον γνώρισαν και τον έζησαν, να έχουν από εκείνον ως ενθύμιο, σημεία του λόγου του και του καλλιτεχνικού πνεύματός του, όπως όταν τον βίωναν, με τις αναμνήσεις να είναι ισχυρές και ποικίλες.

ΤΟ ΕΡΓΟ.

Το υλικό είναι επιμελημένο με σεβασμό, φροντίδα, θαυμασμό, αστείρευτα συναισθήματα αγάπης, όπως γινόταν και όταν εκείνος συμπορευόταν μαζί μας. Τα χειρόγραφα κείμενα παρουσιάζονται ατόφια, όπως εκείνος έγραφε στα αμέτρητα τετράδια και σημειωματάρια. Στις αμέτρητες σελίδες του. Τα ζωγραφικά έργα του δημιούργησε σε διάφορες φάσεις της ζωής του, από τη δεκαετία του 1970 έως το 2021 και έρχονται σε συνδυασμό με τα κείμενα, θυμίζοντας με συγκίνηση σε όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν δυνατές στιγμές αλλά και όσοι δεν τον γνώριζαν να μάθουν για όλα εκείνα που κατέγραφε με τη φωνή, το λόγο και την πένα του, όπως επιθυμούσε κι εκείνος να γίνει, να μοιραστεί με όλους την ομορφιά της τέχνης, του κεφιού, της γνώσης, της ζωής.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ.

Κάθε στιγμή ήταν μια ευκαιρία διαμοιρασμού. Ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου κατέγραφε με λεπτομερείς περιγραφές αφηγήσεις που σε κάθε περίσταση τις μοιράζονταν, με τον τρόπο του εκπαιδευτικού και του ερευνητή της ζωής και της γνώσης, ιδιότητα που δεν έπαψε να την ασκεί με φωτεινό τρόπο ως το τέλος.

Μοιράζονταν με γλυκιά ταπεινότητα και με καθαρότητα χωρίς έπαρση. Με κοινωνικότητα, με ανθρωπιά που δεν πλησίαζε λίγους αλλά γοήτευε τους πολλούς. Δημιουργούσε μεγάλες συντροφιές και παρέες χωρίς διακρίσεις που αποτελούνταν από όλες τις ηλικίες, νέους και συνομήλικούς του, όλες τις ιδιότητες, εκπαιδευτικούς, καλλιτέχνες, ιερείς, πολιτικούς, βιοπαλαιστές, όλα τα μορφωτικά επίπεδα.

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.
Το ξανθό παιδί του ποταμού.

Γεννημένος το 1943 στα Κεντρικά Τζουμέρκα της Ηπείρου, στο Δίστρατο Άρτας, βιώνει το τέλος του πολέμου και της ανόρθωσης της χώρας. Ωστόσο γεύεται ως παιδί τις απλόχερες ομορφιές του τόπου του. Ο ποταμός Άραχθος ορμητικά και πλούσια χαρίζει παιχνίδια και μυρωδιές από ρείκια, κουμαριές, φτέρες και κέδρους, εικόνες τοξωτών γεφυριών, χελιδονιών. Θρύλοι, παραμύθια, έθιμα και παραδόσεις εντόπιες χαράσσονται για μια ζωή στο μυαλό του, συμπορευόμενος με τα τέσσερα αδέρφια του και τους δύο χαρισματικούς γονείς του.

Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ. Το Μουσείο.

Αφήνοντας πίσω τον ποταμό Άραχθο, το σπίτι και τις αναμνήσεις που τον διαμόρφωσαν και πριν από το ταξίδι μετεγκατάστασης σε νέους τόπους, ο πατέρας του Γεώργιος Ε. Σπύρου (1917-2016) εμπνέεται και δημιουργεί με πάθος το Αγροτικό Μουσείο Διστράτου Άρτας ως σημείο ανάδειξης της πατρίδας τους.

Ο πατέρας του Γεώργιος υπέγραφε ως "Τζουμερκιώτης" στις περιγραφές του, χαρακτηρισμός που δήλωνε την λατρεία στη γενέτειρά του.

Ακόμη και σήμερα υπάρχει αγέρωχο το σχολείο που στεγάζει το μουσείο. Το μουσείο που έγινε σταθμός πολιτισμού για όλους όσους το έζησαν και για τους νέους επισκέπτες και περιηγητές του. Σε όλη τη ζωή του ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου μεγαλουργώντας με το έργο του θα αναδεικνύει σε κάθε περίσταση τις ρίζες του που δεν ξεχνά ποτέ.

Ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου κρατώντας το τετράδιο με τους στίχους που όλοι γνώριζαν καθώς το είχε πάντοτε μαζί του. Εκεί είχε καταγεγραμμένα εκατοντάδες τραγούδια που μια τυχαία επιλογή τους ήταν και η έναρξη ενός μεγάλου και ατελείωτου γλεντιού με την φωνή του να μαγεύει όσους τον άκουγαν.

Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.

Σε εκείνους τους τόπους έρχεται στη ζωή του η μαγεία της μουσικής. Ένα γραμμόφωνο που θα φέρει στο σπίτι ο πατέρας του θα παίξει μουσικές και ήχους που θα κάνουν το παιδικό μυαλό να ονειρευτεί το πάλκο, τους τραγουδιστές, να συγκρατήσει στίχους, να πατήσει μελωδικά με τη φωνή του στις φωνές τους και να γίνει δεινός συλλέκτης στίχων και αφοσιωμένος μελετητής και λάτρης του τραγουδιού.

Η καλλίφωνη μητέρα του Βασιλική τον παροτρύνει στον κόσμο της μεγαλοπρέπειας της μουσικής. Ο ίδιος τραγουδούσε καθημερινά έως τις τελευταίες στιγμές. Εντυπωσίαζε όλους η καλλιφωνία του, σωστά τοποθετημένος ρυθμικά αποσπούσε επιβραβεύσεις από επαγγελματίες της μουσικής.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Σταθμοί γνώσης.

Η πορεία του Παναγιώτη Γ. Σπύρου συνεχίζεται στη Δυτική Στερεά Ελλάδα, στην Πελοπόννησο, στην πρωτεύουσα της χώρας την Αθήνα. Σε κάθε σταθμό του θα ερευνήσει το μέλλον του, που χάριν στην τολμηρή φύση του και την φιλομάθειά του θα τον κατατάξει άμεσα στη θέση του εκπαιδευτικού. Σπουδάζει σχέδιο και ζωγραφική στη Σχολή ABC , περιηγείται σε Μουσεία, παρακολουθεί τέχνες. Μεγάλη του αγάπη η αγορά και συλλογή βιβλίων για τις τέχνες, την αρχαία και σύγχρονη ιστορία, τη φιλοσοφία και τη μουσική.

Η διαδρομή στην διδασκαλία με μαθητές μεγαλύτερους από εκείνον σε ηλικία είναι μια πρόκληση που θα τον δημιουργεί καθημερινά και σπουδαιότερο δάσκαλο.

Με τους λόγους του συνεπαίρνει τα έδρανα, οι μαθητές του γίνονται οι θαυμαστές του για την αμεσότητα του και την ερευνητική φύση του που απλόχερα και ακατάπαυστα προσφέρει, μορφώνει, καθοδηγεί. Σχετίζεται με προσωπικότητες όπως συγγραφείς, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες, πολιτικούς, δασκάλους και συνδέεται με φιλικούς δεσμούς για όλα τα χρόνια της ζωής του.

Εικόνα. Χειρόγραφο σχέδιο μαθήματος, του Παναγιώτη Γ. Σπύρου

Από νεαρή ηλικία καταγράφει εξαιρετικής φιλοσοφικής σημασίας κείμενα. Ενδιαφέρεται για την καθημερινή ροή που τον περιβάλλει και με αφηγηματικό τρόπο, μιας καλλιτεχνικής σύνδεσης ζωγράφου και συγγραφέα, αποτυπώνει στο χαρτί του. Έως και την τελευταία ημέρα της ζωής του γράφει.

Ως δραστήριο και ανήσυχο πνεύμα διοργανώνει εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά πλαίσια με γνώμονα τη μορφωτική καλλιέργεια των μαθητών του. Ζητούμενο είναι εκείνοι να συμμετέχουν ενεργά σε κάθε γεγονός που τους αφορά. Δημιουργεί μαζί τους τη σκηνογραφία και την διακόσμηση των εκδηλώσεων, σκηνοθετεί θεατρικά έργα των μαθητικών ομάδων που λαμβάνουν μέρος.

Εικόνα. Υδατογραφία σε χαρτί. 1977 Έργο του Παναγιώτη Γ. Σπύρου

Προτείνει καινοτόμες ιδέες για την εκλεπτυσμένη εικόνα των Τμημάτων και του συνολικού χώρου της Σχολής δημιουργώντας με τους μαθητές επιγραφές με καθοδηγητικό και εμψυχωτικό χαρακτήρα και κατασκευάζοντας σημεία ξεκούρασης και διαλείμματος για πιο αρμονική συμβίωση. Συγγράφει τους λόγους που αναφωνεί και συντάσσει τα εορταστικά εκπαιδευτικά προγράμματα.

Εικόνα. Σωληνάρια με χρώματα που χρησιμοποιούσε για τα έργα του ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου. Ιδιωτική συλλογή της Σταυρούλας Π. Σπύρου

Εικόνες.

Ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου εκφωνεί λόγο ως εκπαιδευτικός γεγονός που καλούνταν να πραγματοποιήσει σε κάθε εκδήλωση εκπαιδευτική αφού οι ομιλίες του συνέπαιρναν τους μαθητές του αλλά και όσους παρευρίσκονταν σε αυτές.
Σπουδή χρώματος του Παναγιώτη Γ. Σπύρου.
Τρεις Ιεράρχες, μέρος ομιλίας του Παναγιώτη Γ. Σπύρου

Σχέδιο γραμμικό με μαρκαδόρους του Παναγιώτη Γ. Σπύρου.

ΕΥΡΩΠΗ.

Πολύμηνα ταξίδια σε όλη την Ευρώπη για μετεκπαίδευση, θα ανοίξουν νέους στόχους θα εμπλουτίσουν ακόμη περισσότερο τη γνώση, επιστρέφοντας πίσω για την δημιουργία καινοτόμων έργων με τους μαθητές του.

Εικόνα. Ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου σε μια από τις αγαπημένες του βόλτες στην Αθήνα, στο Ζάππειο.

Η ΣΥΜΠΟΡΕΙΑ.

Ο κοινωνικός κύκλος διαμορφώνεται με γνωριμίες και επαφές που θα συμπορευτεί συν δημιουργώντας και υποστηρίζοντας σημαντικές αξίες μάθησης και πολιτισμού. Στα χρόνια που αναπτύσσει το πεδίο του εκπαιδευτικού έρχεται η γνωριμία με την παντοτινή συνοδοιπόρο της ζωής του Γεωργία, που η ιστορία της αγάπης τους θα είναι για σαράντα πέντε χρόνια, με έναν ξεχωριστό τρόπο σπάνια αφού από την πρώτη στιγμή, συστατικά όπως ο σεβασμός των προσωπικοτήτων και η ελευθερία στην εξέλιξη, θα διακατέχει τις στιγμές τους.

Εικόνα. Υδατογραφία με άνθη, 1977. Έργο του Παναγιώτη Γ. Σπύρου

Η ΦΩΝΗ.

Ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου ήταν λάτρης του λαϊκού τραγουδιού. Κατέγραφε και ερευνούσε την ιστορία της μουσικής του είδους αυτού σε αμέτρητες σελίδες χειρόγραφης μελέτης, συνέλεγε δισκογραφικές δουλειές και βιβλία σχετικά, μα για εκείνο με το οποίο παρέμεινε στις καρδιές όλων ήταν η φωνή του. Τραγουδώντας με πάθος όλους όσους θαύμαζε από τον Τσιτσάνη ως τον Καζαντζίδη, τον Βίρβο, την Παπαγιαννοπούλου, τον Αγρινιώτη στιχουργό Πυθαγόρα Παπασταματίου. Οι παρέες τον αποθέωναν και του ζητούσαν να ανοίγει το γνωστό τετράδιο των στίχων για να δώσει την εκκίνηση του κεφιού, της συλλογικότητας και της ομορφιάς που εκφράζει η τέχνη της μουσικής.

Εικόνα. Απεικονίζεται ο Παναγιώτης Γ. Σπύρου στο πατρικό σπίτι.

Η ΑΝΕΞΑΝΤΛΗΤΗ ΠΕΝΑ.

Η πολυγραφότατη πένα του τον κατέτασσε σε ανεξάντλητο αρθρογράφο. Για δεκαετίες δημοσιεύτηκαν άρθρα του σε εφημερίδες της Πελοποννήσου, της Αττικής, της Στερεάς Ελλάδας, της Ηπείρου (εφημερίδες Συνείδηση, Νέοι Καιροί, Πελοπόννησος, εφημερίδα Άραχθος και άλλες). Κείμενα που εμπνέονταν από κάθε λεπτομέρεια, γεγονός, βίωμα. Μια σπουδαία παρακαταθήκη που μπορεί εκεί να βρει κανείς εικόνες μιας ζωής που έρεε με αξίες, αφηγηματική πολυτέλεια, ιστορικές μνήμες, προσωπικές διαδρομές, αυτοβιογραφικές, αναφορές σε θαυμαστά ντοκουμέντα τέχνης και πολιτισμού, απόψεις. Στα χρόνια μέχρι το 2021 αρθρογραφεί κείμενα για τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και κοινωνικά ζητήματα.